Visueel Screenen

Wat is een visueel screener en traject begeleider

Gijsbert Kastelein is kinderfysiotherapeut en gespecialiseerd als visueel screener en trajectbegeleider. Als visueel screener is hij in staat mogelijke (verborgen) visuele disfunctie te signaleren ( visuele screening) Daarnaast kan Gijsbert kinderen begeleiden bij het verbeteren van de visuele disfunctie en op een verantwoorde wijze visuele oefeningen en nazorg geven ( traject begeleiding) Gijsbert is ook aangesloten bij de FON. Een onjuiste oogsamenwerking en/ of oogbalansstoornis kan zorgen voor visuele ongemakken. Dit is vaak ook terug te zien in schoolprestaties.

Dyslexie

80% van de kinderen met het label of de symptomen van dyslexie zijn visueel niet fit (FD). Een onjuiste oogsamenwerking zorgt ervoor dat kinderen de letters dansend of wazig zien.

Veel symptomen van dyslexie komen overeen met die van fixatiedisparatie.

Het gevaar van een verkeerde diagnose is niet ondenkbaar.

Bovendien blijkt uit meerdere onderzoeken dat kinderen mét dyslexie veelal kampen met een verminderde oogsamenwerking. Met andere woorden, met twee vervelende aandoeningen, door het leven gaan. Het is evident dat als één van deze twee genoemde compontenten, namelijk de oogbalansstoornis verholpen wordt, de dyslecticus, beter zal gaan presteren op school. Echter kan een visueel trainer niet de dyslexie verhelpen.

FIXATIE DISPARATIE (FD) & WAZIG ZIEN

Als je ergens naar kijkt moeten beide ogen naar hetzelfde punt kijken. Wanneer dit niet goed gebeurt, fixeer je (kijken) disparaat (niet goed). De hersenen kunnen de beelden van de beide ogen niet tot één enkel beeld versmelten, waardoor het zien onduidelijk wordt. Dit kan wazig zicht en/of onrustig gedrag veroorzaken. Om een indruk te geven hoe iemand met fixatie disparatie teksten ervaart, wordt aan de hand van de onderstaande plaatjes inzicht gegeven. In het beeld van het rechterplaatje dansen de letters letterlijk de samba, vooral bij vermoeidheid.

 

Het is zeer aannemelijk om te veronderstellen dat een FD-er tijdens een dyslexieonderzoek ten onrechte als dyslectisch zal worden beschouwd.

Fixatie Disparatie signaleren

Onjuiste samenwerking van de ogen kan worden gesignaleerd bij iemand met de volgende kenmerken:

Klachten

• Vermoeidheidsverschijnselen na inspanning

• Hoofdpijn met name boven de wenkbrauwen

• Branderige ogen

• Nekklachten

• Droge ogen

• Lusteloosheid

Klachten met sporten of lichamelijke opvoeding

• Balans en evenwicht is verstoord

• Oog-handcoördinatie klopt niet

• Tijdens de balsport kan men niet goed timen en/of inschatten op welke plek in de ruimte een bal aankomt

Klachten tijdens lessen in het onderwijs

• Slordig handschrift

• Vinger gebruiken tijdens het lezen

• Bij het hardop lezen klink het hakkelig

• Slecht begrijpend lezen (hoe langer de zinslengte hoe moeilijker)

• Op een blanco vel schrijft men niet horizontaal

• De spaties tussen de geschreven woorden zijn onregelmatig

• Het kijken naar een beeldscherm gaat hoofdpijn opleveren

• Zeer beperkt ruimtelijk inzicht van getekende drie dimensionale lichamen op een plat vlak

• Hoofd niet rechthouden tijdens de studie, een bal niet zien aankomen of uit een andere hoek dan de werkelijkheid

Functionele optometrie

Functionele optometrie is een specialisatie binnen de eerstelijnsoogzorg. Deze vorm van oogzorg is erop gericht oplossingen te vinden voor mensen die door een visueel probleem niet goed kunnen functioneren in het dagelijkse leven. Zien moet een automatisch proces zijn dat weinig inspanning kost. Zo kunnen er door een onjuiste oogsamenwerking diverse klachten ontstaan zoals:

• Leer-, schrijf- en leesproblemen in allerlei vormen

• Een slechte concentratie

• Een slechte of verminderde grove en/ of fijne motoriek

• Een slechte oog-handcoördinatie

• Het vermijden van leeswerk

• Hoofdpijn

• Brandende of jeukende ogen

• Gedragsproblemen

Dyslexie of visuele problemen?

Ook bij kinderen kan een onjuiste oogsamenwerking gezondheidsproblemen veroorzaken en de schoolprestaties negatief beïnvloeden. Het komt bijvoorbeeld regelmatig voor dat ten onrechte aan dyslexie wordt gedacht, terwijl het eigenlijk om visuele problemen gaat. De verschijnselen lijken immers erg op elkaar. Kinderen kunnen bijvoorbeeld veel moeite hebben om de ogen soepel een regel te laten volgen, of het kost hun ogen moeite niet dubbel te zien.

Functioneel optometrisch onderzoek

Zulke kinderen leren onvoldoende vertrouwen op visuele informatie en zijn snel afgeleid. Dat bemoeilijkt het goed ontwikkelen van een visueel woordbeeld aanzienlijk. Zulke visuele problemen zijn in de meeste gevallen goed op te lossen. Bij vermoeden van dyslexie is daarom een functioneel optometrisch onderzoek aan te raden.

Vaak kunnen door aangeboden oplossingen lees- en leerproblemen al aanzienlijk verminderd worden. In 2003 is de FON opgericht als platform om het publiek te informeren over visuele disfuncties en de mogelijke gevolgen ervan. Binnen de FON werken diverse beroepsgroepen succesvol met elkaar samen. Dat zijn professionals uit het onderwijsveld, de (para)-medische wereld en de (functionele) eerste lijn oogzorg.

Opleiding Visuele Screening en Trajectbegeleiding

Naast informeren leiden wij ook visuele screeners op. Bij deze visuele screeners kunt uw kind of u zelf een visueel vooronderzoek laten uitvoeren en indien nodig uw kind of u zelf nodig laten doorverwijzen naar een FON oogspecialist. Bovendien verzorgen zij de nazorg en trajectbegeleiding. Meer weten? Ga naar opleiding FON Visuele Screening & Trajectbegeleiding. Een vooropleiding is niet noodzakelijk, wel affiniteit met zorg. Rechts op de pagina treft u de adressenlijst van de FON visuele screeners aan in Nederland.

Heeft u vragen, stuur dan een mail naar g.kastelein@hennekes-healthcare.nl en we zullen u zo spoedig mogelijk beantwoorden.

Wat doet de functioneel optometrist/oogspecialist?

Een functioneel optometrisch onderzoek start met het onderzoek naar de gezondheid van de ogen. Indien er sprake is van een pathologisch probleem dan wordt het kind doorverwezen naar de oogarts. Zijn de ogen gezond dan volgt het meten van de ogen. Bij deze meting wordt de gezichtsscherpte (het vermogen om scherp te zien) en de kwaliteit van de samenwerking van de ogen beoordeeld. Dit noemt men een functioneel optometrisch onderzoek.

Wanneer de ogen niet goed samenwerken kan dit leiden tot duidelijke klachten als wazig zien en hoofdpijn maar ook een vermindert ruimtelijk (in)zicht of gedragsproblemen.